blog Rudi Roijakkers over Paris Proof Constructies

Een zware verantwoordelijkheid voor de constructeur

Om maar met de eerste te beginnen: Paris Proof Constructies. Dat zijn constructies die voldoen aan de grenswaarden van uitstoot uit het klimaatakkoord van Parijs. Ik hoop niet dat ik nog moet uitleggen waar dat over gaat… Het klimaat warmt op, onder andere door de grote uitstoot van broeikasgassen, waaronder CO₂. De bouw heeft hier een grote invloed op, en zeker de constructies! Dit komt met name door de uitstoot bij de productie van energie-intensieve constructiematerialen.

De Nationale Milieu Database is verre van compleet en gevuld met data die je niet kunt verschalen.

Al enige jaren hebben we de verplichting om (met een Milieu Kosten Indicator) de kosten van onze gebouwen vast te leggen in de MilieuPrestatie Gebouwen. Ik geloof niet dat veel constructeurs hier de laatste jaren van wakker hebben gelegen. Het was meer het feestje van duurzaamheidsbureaus of bouwfysische adviseurs die aan het einde van het ontwerptraject een verplicht vinkenlijstje invulden met data uit de Nationale Milieu Database. Een database die verre van compleet is en gevuld is met data die je niet kunt verschalen. Zo staan er welgeteld drie staalplaatbetonvloeren in. Dat terwijl er 51 staalplaten op de markt zijn, deze in vele diktes opgestort kunnen worden, met vele verschillende betonsamenstellingen en met oneindig aantal variaties in wapening. Je moet met alle ingrediënten van de staalplaatbetonvloer kunnen spelen om tot de meest duurzame oplossing te kunnen komen, maar inzicht op dit detailniveau geeft de NMD niet. Juist hier zit de toegevoegde waarde van ons als constructeur! Wij kunnen in detail bepalen wat de beste staalplaatbetonvloer is. En meer dan dat, we kunnen (en moeten) deze vergelijken met andere vloertypes of zelfs met andere constructievarianten.

De MPG-score neemt overigens al wel een hypotheek op de toekomst. De MPG kijkt niet alleen naar de milieukostprijs voor het maken van een gebouw, ze houdt ook al rekening met de milieuwinst bij recycling over 50 jaar. Dit ervan uitgaande dat ons land dan nog niet onder water staat door de stijgende waterspiegel!? Dan kunnen gebouwen in beton en staal volgens de MPG misschien nog aardig scoren. Maar constructies in hout bieden een uniek voordeel; die blijven tenminste nog drijven!

Je moet met alle ingrediënten kunnen spelen om tot de meest duurzame oplossing te kunnen komen. Juist hier zit de toegevoegde waarde van ons als constructeur!

De Dutch Green Building Council (4-letterige afkorting :-)) kwam in 2021 met een white paper ‘whole life carbon’. Hierin wordt toegelicht hoe we als bouwsector niet alleen in de gebruiksfase energie moeten besparen, maar ook in materiaalgebruik zuiniger moeten worden om onze CO₂-impact te verlagen. Dit laatste gaat natuurlijk met name ons constructeurs aan. De DGBC kiest voor een budgetbenadering waarmee in beeld wordt gebracht hoeveel CO₂ we de komende jaren nog mogen uitstoten. In de eerste jaren is dat nog relatief veel, maar onder andere door zuiniger construeren en verbeterde productieprocessen moet die hoeveelheid CO₂ omlaag.

In tegenstelling tot de MPG kijkt men bij de DGBC naar de Global Warming Potential. Hierbij wordt alleen gekeken naar de uitstoot van broeikasgassen in de zogenoemde module A (uitstoot tot aan oplevering) in de Life Cycle Assessment van het gebouw. Niet vertroebeld door (vanuit de industriële lobby ingebrachte) potentiële recyclescenario’s, richt men zich op het nú beperken van uitstoot.

De MPG-score neemt overigens al wel een hypotheek op de toekomst. Dit ervan uitgaande dat ons land dan nog niet onder water staat door de stijgende waterspiegel!?

Bij Quake hebben we een tool gemaakt om in detail deze uitstoot van constructies in beeld te brengen. Hiervoor zijn we in de Environmental Product Declarations van vele constructiematerialen gedoken. Zusterbedrijf Lüning heeft hiermee de uitstoot voor zijn gerealiseerde projecten over de afgelopen jaren in beeld gebracht (zie groene stippen in de figuur). Wat opvalt in de resultaten is dat zelfs Lüning (als adviesbureau voor houtconstructies), slechts deels aan de doelstellingen kan voldoen. Van onze zusjes binnen de Oosterhoff groep hebben we ook enkele representatieve constructies in beton en staal toegevoegd (zie rode stippen in de figuur). Deze resultaten zijn waarschijnlijk zeer vergelijkbaar met de gangbare constructies die we allemaal  nog ontwerpen. Dan zie je welke weg we nog moeten gaan….En we zien dat de doelstellingen steeds verder worden aangescherpt!

Je hebt als constructeur vooral in de ontwerpfase een grote invloed op de uitstoot. Kijk welke materialen en constructievormen voor jouw toepassing interessant zijn. Kijk hierbij ook naar duurzamere betonsoorten, naar duurzamer staal, en vanzelfsprekend nog net wat vaker naar hout ;-). Kijk ook naar hergebruik van materialen, of beter nog naar hergebruik van bestaande gebouwen en constructies!

Waar het om gaat is dat je als constructeur je verantwoordelijkheid moet nemen voor de klimaatimpact van jouw constructies. Het is onze verantwoordelijkheid dat we de constructies van onze gebouwen en kunstwerken binnen de kaders van het klimaatakkoord krijgen; ofwel om ze Paris Proof te krijgen. Of dat nu gebeurt met beton, staal of hout. Verdiep je in de materie, deel kennis en sluit je aan bij de commissie duurzaamheid van VNconstructeurs.

Waar het om gaat is dat je als constructeur je verantwoordelijkheid moet nemen voor de klimaatimpact van jouw constructies.

Of je nu alle afkortingen al kende of niet, kom zeker naar de Dag van de Constructeur (DvdC, hè, toch weer 4-letterig…) op 6 juni in Kamerik. Duurzame constructies vormen een rode draad in het programma. Ik mag er (om 15:25 uur) vertellen over Paris Proof Constructies en de weg daarnaartoe. Ik beloof je, je gaat na afloop van de DvdC sowieso met veel meer kennis (en huiswerk!) terug naar huis. Graag tot dan!